HISTORIA MUZEUM GWIZDKA
Muzeum powstało w 1999, kiedy to Witold Tchórzewski, kolekcjoner z Warszawy w porozumieniu z ówczesną dyrektor szkoły Podstawowej w Gwizdałach Ireną Buczyńską przekazał swoją kolekcję w skład której wchodziło: 39 gwizdków, 12 fujarek i jedna okaryna. Kolejne eksponaty pochodziły z darów lub też z odkupu od kolekcjonerów. Logo placówki zostało zaprojektowane przez Szymona Kobylińskiego.
Aktualnie w muzeum znajduje się ekspozycja klasycznych gwizdków, wykonanych z różnych materiałów (drewno, glina, metal), gwizdków branżowych (sportowych, kolejarskich, policyjnych), technicznych (m.in. od parowozów oraz czajników) oraz instrumentów dętych (fujarki, ligawki, trąbki). Oprócz eksponatów pochodzących z Polski, w muzeum zobaczyć można gwizdki z Europy, Ameryki Północnej, Ameryki Południowej, Azji i z wielu innych zakątków świata. Część eksponatów pochodzi z prywatnej kolekcji Andrzeja Nowaka, którą to nabył ówczesny Burmistrz Łochowa Marian Dzięcioł. Najstarszy z eksponatów liczy nawet 400 lat.
Placówka uczestniczyła w projekcie artystycznym „Projekt Dźwiękowy GWIZDAŁY, zorganizowanym przez litewskiego kompozytora Arturasa Bumšteinasa we współpracy z Instytutem Badań Przestrzeni Publicznej Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, Galeria A19 Marymont Metro oraz Programem STREFA Centrum Sztuki Współczesnej.
Do dnia dzisiejszego szkoła we współpracy z mieszkańcami wsi Gwizdały zebrała bardzo bogatą kolekcję gwizdków, nie tylko pod względem ilości, ale również pochodzenia. Kolekcja zrobiła się tak duża, że Gmina Łochów zakupiła działkę i Muzeum uzyskało osobny budynek w pobliżu szkoły. Firma Arche S.A zagospodarowała i przygotowała projekt budynku.
Muzeum przyciąga nie tylko wspaniała kolekcja gwizdków, ale również warsztaty ceramiczne, które prowadzi pan Roman Kuzelyak – Kustosz Muzeum. Niezmiennie od 2012 roku organizowany jest plener rzeźbiarski, którego pomysłodawcą jest Roman Kuzelyak. Podczas pierwszego pleneru rzeźbiarskiego została wykonana rzeźba gwizdka, którego projektantem był Roman, zaś prace wykonał Robert Sadło. Dodatkową pomoc zaoferowali: Justyna Gwizdała, Henryk Molski, Adam Gmur oraz Tomasz Sobolewski. Od 2013 roku do organizacji plenerów włączył się MiGOK w Łochowie, a dwa lata później Fundacja Leny Grochowskiej.
W 2023 roku odbył się plener ceramiczny w Gwizdałach podczas, którego tworzono prace ceramiczne, które wypalano w różnych piecach i technikach: piec węgierski, piec raku i piec elektryczny. Powstała wystawa poplenerowa pięknych dzieł ceramicznych
KUSTOSZ MUZEUM
Roman Kuzelyak
Urodził się 1960 r. w Ukrainie. Jest absolwentem Kosiwskiego Technikum Sztuki Plastycznej o specjalności ceramika i Uniwersytetu Pedagogicznego. W swoim rodzinnym kraju pracował w szkolnictwie i biznesie. Specjalizował się w produkcji rzeźbionych i ręcznie malowanych pieców kaflowych. Był wykładowcą Instytutu Sztuk Pięknych. W 1984 r. zawarł związek małżeński, z którego ma syna i córkę.
Od roku 2002 mieszka w Polsce. Z gminą Łochów jest związany od 2007 roku, gdzie prowadzi Muzeum. Jest twórcą wielu wyrobów ceramicznych: niepowtarzalnych, bogato zdobionych dzbanów, gwizdków oraz kafli. Dwukrotnie w 2011 i 2016 roku został odznaczony medalem w kategorii Zasłużony dla Kultury przyznanej przez Kapitułę Medalu Heleny i Ignacego Paderwskich. Oprócz sprawowania obowiązków kustosza w Muzeum, prowadzi warsztaty ceramiczne w Miejskim i Gminnym Ośrodku Kultury w Łochowie.
